Ludzie! Obczajcie to!!!
http://en.wikipedia.org/wiki/HeraldryDla tych którym nie chce się czytać kilka ciekawych faktów:
-określenie 'herold' wywodzi się (wg wiki) od germańskiego słowa harja-waldaz (dowódca armii)
-na herb składają się: esctucheon (tarcza), crest (grzebień, korona), helmet, supporters, motto; tarcza to część główna i chyba mogła występować sama (wnioskując z herbów na tarczach ryserskich). Cały komplet tych elementów mamy np we współczesnych herbach krajów.
http://en.wikipedia.org/wiki/File:EUcoats.png-kształt tarczy, jak się zdaje nie miał wielkiego znaczenia; kobiety ponieważ nie nosiły tarcz, używały tzw lozenge, to jest rombu postawionego na jednym z ostrych kątów w który wpisany był herb.
- kolry używane w heraldyce nazywają się 'tynktury' (tinctures) - tradycyjnie heraldyka rozpoznaje siedem kolorów:Or (złoto), Argent (srebro), Azure (błękit), Gules (czerwień), Sable (czerń), Vert (zieleń) i Purpure (fiolet). Inne kolory używane były bardzo rzadko. Do tego dochodzą tzw 'furs' (dwa główne typy ermine i vair) które stylistyką odwzorowują autentyczne futra odpowiednio gronostaja i popielicy (biało-szarej wiewiórki). 'Furs' są czasem uznawane również za tynktury.
symbolika kolorów:
Srebro-biel: czystość, prawda, niewinność;
Błękit-lazur: czystość, lojalność, wierność;
Czerń: rozwaga, mądrość, stałość;
Czerwień: wspaniałomyślność, hart ducha;
Zieleń: miłość, radość, obfitość;
Złoto-żółty: wiara, stałość, mądrość, chwała;
Purpura-szkarłat: umiarkowanie.
-kluczowa w heraldyce jest tzw 'rule of tincture' - 'metal should not be put on metal, nor color on color (1568)' - oznacza to że złota nie można nałożyć na srebro, błekitu na czerwień itd. Dotyczy to kolorów pola - tam gdzie pole jest zajęte przez 'charge' (wizerunek na tarczy) ta zasada nie obowiązuje. Rule of tincture wynika z chęci uzyskania jak największej przejrzystości/widoczności herbu (były przecież początkowo używane do identyfikacji gościa zakutego w płytę).
-pole tarczy może przedstawiać jedną barwę, może składać się z kilku kolorów, albo być podzielone. W drugim przypadku pole przecina linia (jedna, lub kilka równoległych - w poprzek, wzdłuż, na ukos. Każdy typ ma osobną nazwę i podlega zasadzie tynktury. Jeżeli pole jest podzielone zasada nie obowiązuje, na każdym osobnym polu mogą byc przedstawione inne wizerunki - 'charges' (jeden herb, ale zawiera jakby dwa - lub więcej). Każda metoda podziału tarczy też ma swoją nazwę.
-charges (wizerunki?) dzielą się na 'proper charges' - inaczej 'ordinaries', and 'commmon charges'. Pierwsze to bardzo stare symbole, złożone z zaledwie kilku linii: cross, pale (linia podłużna) fess (poprzeczna), bend (skośna), chevron ('daszek'), saltire ('kopnięty krzyż'), pall (w kształcie Y). Każdy z tych symboli może być 'charged' jeśli znajdują sie na nim inne wizerunki, albo 'ucharged' jeśli jest pusty. Common charges to wszystko inne: wizerunki ludzi, zwierząt, roślin, elementów natury.
-język używany do opisu herbów nazywa się 'blazon' (po polsku mówi się blazonować) - jego użycie pozwala na odtworzenie każdego herbu bo jest bardzo zwięzły i precyzyjny. Opisuje herb w takiej kolejności: pole, ordinaries, pozostałe common charges; jeżeli jakiś wizerunek to zwierzę blazon ma cały zestaw określeń które pozwalają stwierdzić w jakiej zwierzak jest pozycji: np. rampant (stoi na tylnych nogach, ALE z jedną stopą nad ziemią), guardant (patrzy w kierunku widza), dormant (śpi). Jeżeli pole tarczy jest podzielone pomiędzy kilka mniejszych 'herbów' (composite shields) blazon opisuje je zaczynając od górnego rzędu, od dexteru do sinistru (od prawej strony człowieka trzymajacego tarczę do lewej) i każdym polem zajmuje się osobno. Przykłady jak to działa w praniu:
http://en.wikipedia.org/wiki/Blazon-na tarczy może znajdować się hełm, zazwyczaj otoczony 'wieńcem' czyli draperią z tkaniny, która podobno była czasem przedstawiona nieco podarta i obszargana - jakby uszkodzona w bitwie; wieniec to odwzorowanie tkaniny która osłaniała szyje rycerza nie zasłoniętą hełmem. Nie wszystkie herby były zwieńczone hełmami, 'hełm' mógł byc wzorowany na nakryciu głowy tego do kogo herb należał, np czapka 'galero' dla mieszczan, albo tiara (dla papieża).
-nad hełmem i grzebieniem można było umieścić motto, w dowolnym języku.
-wreszcie, obok tarczy (escutcheon) mogą znajdować się 'supporters' - postacie zwierząt lub ludzi które jakby podtrzymują i podpierają tarczę. Np herb Ukrainy podpiera Kozak i lew.
